Nhiều người yêu mèo thường tự hỏi liệu việc hít phải lông mèo có ảnh hưởng gì tới sức khỏe, đặc biệt là đối với người có cơ địa dị ứng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về những tác động có thể xảy ra khi hít phải lông mèo và các biện pháp phòng tránh để bảo vệ sức khỏe cho cả gia đình bạn.
Hít phải lông mèo có sao không?
Mỗi khi mèo liếm lông, protein dị ứng từ nước bọt sẽ dính vào lông, sau đó dễ dàng bay vào không khí theo các sợi lông cực nhỏ và nhẹ. Khi người trong nhà hít phải, cơ thể có thể phản ứng như hắt hơi, nghẹt mũi, nổi mề đay hoặc lên cơn hen. Với người quá nhạy cảm, phản ứng nặng hơn như sốc phản vệ cũng có thể xảy ra dù rất hiếm.
Dù không độc hại, việc hít phải lông mèo có thể gây ra nhiều phiền toái về sức khỏe, đặc biệt ở những người có cơ địa dị ứng hoặc đang mắc các bệnh hô hấp mãn tính. Điều quan trọng cần hiểu là chính các tác nhân gây dị ứng (allergen) một loại protein có trong nước bọt và tế bào da mèo mới là “thủ phạm” chính, chứ không phải sợi lông mèo.
Lông mèo và các hạt gây dị ứng đi kèm như protein trong nước bọt hoặc nước tiểu mèo có thể gây ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe con người. Đặc biệt, những người mắc chứng dị ứng hoặc suy giảm miễn dịch cần chú ý hơn đến vấn đề này.
Lông mèo có gây hại không?
Bản thân lông mèo không phải là chất độc hay vật thể nguy hiểm. Nó chủ yếu được cấu tạo từ protein keratin giống như tóc người nên không gây hại trực tiếp khi chạm vào hay tiếp xúc ngoài da.
Tuy nhiên, lông mèo có thể là trung gian mang theo các chất gây dị ứng như protein Fel d 1 từ nước bọt, tuyến da và tế bào chết của mèo. Khi mèo liếm lông, các chất này bám lên bề mặt sợi lông và dễ phát tán ra không khí, bám vào quần áo, giường chiếu hoặc bay lơ lửng trong không gian sống.
Đối với người có cơ địa nhạy cảm, đặc biệt là người mắc hen suyễn, viêm mũi dị ứng hoặc suy giảm miễn dịch, lông mèo có thể gây kích ứng mũi, mắt, họng và làm khởi phát các triệu chứng dị ứng. Một số trường hợp còn có thể bị viêm da tiếp xúc, nổi mề đay hoặc lên cơn khó thở.
Sẽ ra sao nếu hít phải lông mèo?
Lông mèo nhìn qua tưởng như vô hại nhưng thực tế lại có thể mang theo nhiều rủi ro cho sức khỏe khi chúng bay lơ lửng trong không khí và lọt vào đường hô hấp. Bản thân sợi lông mèo không gây hại trực tiếp nhưng lại đóng vai trò như một phương tiện mang theo các chất gây dị ứng, vi khuẩn, nấm hoặc bụi mịn.
- Một trong những thủ phạm chính là protein Fel d 1, có trong nước bọt, tuyến da và vảy da chết của mèo. Khi mèo liếm lông để tự làm sạch, protein này dính vào bề mặt lông. Các sợi lông nhỏ, nhẹ rất dễ bay vào không khí, đặc biệt là trong không gian kín hoặc có máy lạnh. Khi con người hít phải, các hạt protein li ti theo luồng không khí đi vào mũi và phổi, gây kích ứng.
- Đối với người có cơ địa nhạy cảm hoặc mắc các bệnh hô hấp mạn tính như hen suyễn hay viêm mũi dị ứng, việc tiếp xúc với lông mèo thường xuyên có thể dẫn đến tình trạng hắt hơi liên tục, ngứa mũi, chảy nước mắt, khó thở, hoặc thậm chí là lên cơn co thắt phế quản.
- Ngoài protein gây dị ứng, lông mèo còn có thể tích tụ bụi bẩn, vi khuẩn và mầm bệnh trong quá trình mèo di chuyển, nằm nghỉ hoặc chơi đùa. Nếu không vệ sinh không gian sống sạch sẽ, các tác nhân này dễ dàng phát tán trong không khí và làm tăng nguy cơ viêm nhiễm đường hô hấp.
Biện pháp phòng tránh và giảm thiểu mèo rụng lông
Lông mèo và các chất gây dị ứng đi kèm có thể âm thầm ảnh hưởng đến sức khỏe, đặc biệt với những ai có cơ địa nhạy cảm hoặc đang mắc bệnh hô hấp. Dưới đây là những biện pháp thiết thực giúp hạn chế tối đa nguy cơ dị ứng và giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực từ lông mèo trong đời sống hằng ngày.
1. Hạn chế mèo lên giường hoặc vào phòng ngủ
Một trong những cách đơn giản nhưng hiệu quả nhất là giới hạn không gian tiếp xúc. Không nên cho mèo nằm lên giường, ghế sofa hoặc vào phòng ngủ, vì đây là nơi bạn dành nhiều thời gian nghỉ ngơi. Lông mèo và dị nguyên nếu tích tụ tại đây sẽ làm tăng nguy cơ hít phải khi ngủ hoặc nằm thư giãn, đặc biệt trong không gian kín và sử dụng điều hòa.
2. Chải lông và tắm rửa cho mèo định kỳ
Việc chải lông thường xuyên giúp loại bỏ lông rụng, bụi bẩn và các chất gây dị ứng bám trên lông. Mèo nên được chải ít nhất vài lần mỗi tuần, thậm chí mỗi ngày nếu giống mèo nhiều lông hoặc đang vào mùa rụng lông. Ngoài ra, việc tắm bằng dung dịch chuyên dụng dành cho mèo giúp làm sạch da và lông, giảm lượng protein dị ứng bám lại trên cơ thể chúng.
3. Giữ vệ sinh nhà cửa sạch sẽ
Lông mèo có thể bám khắp nơi: trên sàn nhà, ghế, rèm cửa, thảm, thậm chí là tường. Bạn nên vệ sinh định kỳ các bề mặt này bằng cách hút bụi bằng máy có bộ lọc HEPA, lau nhà bằng khăn ẩm, và giặt các vật dụng vải thường xuyên. Những vị trí như gầm giường, góc khuất cũng cần được làm sạch kỹ vì lông dễ tích tụ ở đó mà không để ý.
4. Lắp đặt máy lọc không khí trong nhà
Máy lọc không khí, đặc biệt là loại có bộ lọc HEPA, có khả năng giữ lại các hạt siêu nhỏ trong không khí như lông mèo, bụi mịn và vảy da chết. Nếu có người trong nhà dễ dị ứng, bạn nên đặt máy lọc không khí trong phòng ngủ và phòng khách để duy trì môi trường trong lành hơn. Đây là giải pháp thụ động nhưng rất hữu hiệu khi nuôi thú cưng trong nhà.
Nghiên cứu trên tạp chí PMC đánh giá hiệu quả của bộ lọc không khí HEPA trong việc giảm các tác nhân gây dị ứng từ lông mèo (protein Fel d 1) cùng với các loại bụi mịn và các hạt vật chất lơ lửng trong không khí trong nhà, đặc biệt là trong phòng ngủ.
Kết quả nghiên cứu cho thấy việc sử dụng bộ lọc HEPA làm giảm trung bình 76,6% lượng allergen Fel d 1 từ mèo trong không khí phòng ngủ với ý nghĩa thống kê cao (p < 0.01). Các kích thước hạt chứa allergen mèo chủ yếu ở phạm vi 2.5–10 micromet cũng được giảm đáng kể thông qua bộ lọc. Song song đó, bộ lọc HEPA còn loại bỏ hiệu quả các phân tử bụi mịn (PM 2.5 và PM 10) và các hạt bụi khác có thể góp phần vận chuyển hoặc kích thích dị ứng
Chi tiết thực nghiệm: tại đây
5. Rửa tay và thay quần áo sau khi chơi với mèo
Sau khi bế, ôm hoặc chơi đùa với mèo, bạn nên rửa tay sạch bằng xà phòng, đồng thời thay quần áo nếu đã tiếp xúc lâu. Việc này ngăn ngừa việc đưa các chất gây dị ứng từ mèo lên mặt, mắt hoặc miệng – những nơi dễ xảy ra phản ứng. Đối với trẻ em, cần dặn dò kỹ để tránh thói quen dụi mắt hoặc sờ mặt khi đang chơi với thú cưng.
6. Giới hạn khu vực sinh hoạt của mèo
Nếu không thể cấm hoàn toàn mèo vào một số phòng, bạn có thể khoanh vùng không gian riêng cho mèo, chẳng hạn như chỉ cho ở tầng trệt hoặc trong một góc nhà nhất định. Điều này giúp kiểm soát tốt hơn lượng lông rụng và tránh việc chúng lan rộng khắp không gian sống, đặc biệt là ở nhà có nhiều người.
7. Tránh ôm hôn mèo hoặc tiếp xúc quá gần vùng mặt
Hành động ôm hôn hoặc để mèo cọ mặt là thói quen khá phổ biến ở người nuôi, nhưng lại là lúc bạn tiếp xúc gần nhất với các chất gây dị ứng. Đặc biệt là khu vực mặt mèo, nơi chứa nhiều nước bọt và tuyến da. Với người nhạy cảm, chỉ cần vài phút tiếp xúc cũng đủ gây kích ứng mũi, mắt hoặc da.
8. Giặt đồ dùng bằng nước nóng để diệt sạch dị nguyên
Các vật dụng như chăn, ga, gối, quần áo hoặc đồ chơi của mèo cần được giặt thường xuyên. Sử dụng nước nóng và chất tẩy rửa mạnh sẽ giúp loại bỏ hiệu quả các protein dị ứng còn bám trên sợi vải. Đối với nhà có trẻ nhỏ, việc giặt đồ chơi vải cũng rất quan trọng vì trẻ thường tiếp xúc bằng tay rồi đưa lên miệng.
Tổng kết & lời khuyên từ bác sĩ Ngọc Hoa
Hít phải lông mèo có thể không gây hại cho tất cả mọi người, nhưng đối với những người có cơ địa dị ứng hoặc nhạy cảm, đây có thể là nguồn gốc của nhiều vấn đề sức khỏe như dị ứng và các bệnh liên quan đến đường hô hấp. Việc vệ sinh môi trường sống sạch sẽ và quan tâm đến sức khỏe, cũng như hành vi của thú cưng, là rất quan trọng. Đừng ngần ngại tham vấn ý kiến của bác sĩ nếu có bất kỳ lo ngại nào về cách tiếp xúc với lông mèo và sức khỏe của bạn hoặc gia đình bạn.
TÀI LIỆU CƠ SỞ THAM KHẢO
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8300339/
- https://drpashu.com/is-cat-hair-harmful/
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8974834/
